علت کم شدن شیر مادر؛ مهم‌ترین دلایل و روش‌های افزایش شیر
- نویسنده: آسیه رحمانی
- به‌روزرسانی: 1404/05/11
- No Comments
- راهنمای تهیه سیسمونی
- انتشار:
علت کم شدن شیر مادر یکی از نگرانی‌های رایج و قابل حل برای بسیاری از مادران شیرده است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. اما چرا شیر مادر کم میشود و چگونه میتوان این مشکل را برطرف کرد؟ در این مقاله جامع، به بررسی دقیق عوامل اصلی مؤثر بر کاهش شیردهی می‌پردازیم. همچنین، به شما خواهیم گفت که چگونه می‌توانید علائم کمبود شیر را تشخیص دهید و با راهکارهای مؤثر و کاربردی مانند افزایش دفعات شیردهی و تغذیه صحیح، به افزایش تولید شیر خود کمک کنید تا تجربه‌ای موفق و آرامش‌بخش از دوران شیردهی داشته باشید.
دلایل اصلی کاهش شیر مادر شامل موارد زیر است:
- عدم مکش صحیح نوزاد
- استرس و اضطراب مادر
- اختلالات غدد و هورمونی
- روش‌های اشتباه شیردهی
- مصرف برخی داروها مانند قرص ضدبارداری
- شیردهی نکردن در شب
- تغذیه نامناسب و خستگی شدید
- مصرف زیاد کافئین یا سیگار
فرشتگان، به عنوان فروشگاه تخصصی سیسمونی و لوازم مادر و نوزاد، همواره در کنار شماست تا با ارائه محصولات باکیفیت و برندهای معتبر جهانی، از جمله انواع شیردوش‌ها و لوازم شیردهی، این دوران را برایتان آسان‌تر کند. ما با بیش از ۳۰ سال سابقه درخشان در این حوزه و تضمین اصالت کالا، آماده ارائه بهترین‌ها برای شما و دلبندتان هستیم.
علل اصلی کاهش شیر مادر
حال بیایید به طور جزئی با علت کاهش شیر مادر آشنا شویم:
عدم مکش صحیح نوزاد
اگر نوزاد به‌درستی سینه را نگیرد یا هنگام مکیدن به‌طور مؤثر عمل نکند، تحریک لازم برای ترشح شیر انجام نمی‌شود. این مشکل می‌تواند در روزهای اول تولد شایع باشد و به کاهش شیر مادر منجر شود. اگر نوزاد به‌درستی سینه را نگیرد یا زمان مکیدن کوتاه باشد، تحریک کافی برای تولید شیر اتفاق نمی‌افتد.
استرس و اضطراب
اضطراب، فشار روانی یا افسردگی پس از زایمان از دلایل کاهش ناگهانی شیر مادر هستند. این عوامل باعث اختلال در ترشح هورمونهای مرتبط با شیردهی مثل اکسی‌توسین می‌شوند. تنش‌های روانی، افسردگی پس از زایمان یا نگرانی‌های روزمره باعث کاهش هورمون اکسی‌توسین و در نتیجه کاهش جریان شیر می‌شوند.
وجود اختلال در غدد و هورمون‌ها
مشکلاتی مثل کم‌کاری تیروئید، دیابت یا تخمدان پلی‌کیستیک، تعادل هورمونی مادر را به‌هم می‌زنند و میتوانند دلیل شیر کم مادر باشند. این اختلالات معمولاً مانع از ترشح کافی پرولاکتین و در نتیجه کاهش شیر مادر می‌شوند.بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا دیابت میتوانند بر عملکرد هورمونی مادر تأثیر بگذارند.
روش‌های اشتباه شیردهی
گاهی، کاهش شیر مادر به دلیل به کارگیری روش‌های نادرست در شیردهی رخ می‌دهد. برای مثال، محدود کردن مدت زمان مکیدن نوزاد یا جابجایی زودهنگام میان پستان‌ها پیش از تخلیه کامل شیر، می‌تواند به کاهش تحریک لازم برای تولید شیر منجر شود. همچنین، استفاده بیش از حد از شیشه شیر یا پستانک ممکن است نوزاد را دچار سردرگمی کرده و تمایل او به مکیدن مستقیم از سینه مادر را کاهش دهد. آیا استفاده از شیردوش سبب کم شدن شیر مادر میشود؟ این نگرانی نیز رایج است؛ در واقع، استفاده صحیح و اصولی از شیردوش می‌تواند به حفظ و حتی افزایش شیر کمک کند، اما استفاده نادرست یا بیش از حد از آن بدون توجه به نیاز نوزاد، ممکن است سیگنال‌های تولید شیر را مختل کند. برای اطمینان از شیردهی مؤثر و جلوگیری از این اشتباهات رایج، رعایت اصول صحیح در شیر دادن به نوزاد ضروری است که می‌توانید تمامی نکات و تکنیک‌های آن را در مقاله جامع ما مطالعه کنید.
مطالعه بیشتر: شیر دادن به نوزاد
مصرف قرص‌های ضد بارداری
قرص‌های حاوی استروژن میتوانند سطح پرولاکتین را کاهش دهند و تولید شیر را مختل کنند. پیشنهاد میشود در دوران شیردهی فقط با مشورت پزشک از روش‌های جلوگیری استفاده شود.قرص‌های حاوی استروژن ممکن است سطح پرولاکتین را کاهش داده و باعث کم شدن شیر شوند.
شیر ندادن در شب
هورمون پرولاکتین شب‌ها بیشتر ترشح میشود، بنابراین شیردهی شبانه نقش مهمی در حفظ شیر دارد. نادیده گرفتن این زمان می‌تواند یکی از دلایل کاهش شیر مادر باشد.تولید شیر در شب به‌طور طبیعی بیشتر است؛ حذف این وعده، کاهش حجم شیر را در پی دارد.
رژیم غذایی اشتباه و خستگی مفرط
کمبود کالری، مایعات یا مواد مغذی باعث کاهش توان بدن در تولید شیر میشود. همچنین بی‌خوابی و خستگی مفرط به شکل مستقیم بر کیفیت شیردهی تأثیر منفی میگذارد.عدم مصرف کالری و آب کافی و همچنین استراحت کم، انرژی لازم برای تولید شیر را محدود می‌کند.
مصرف بیش از حد کافئین و سیگار
علت کاهش ناگهانی شیر مادر می‌تواند مصرف سیگار و نیکوتین زیاد باشد. نیکوتین و کافئین میتوانند ترشح پرولاکتین را مهار کرده و باعث کاهش شیر مادر شوند. همچنین مصرف این مواد ممکن است میل نوزاد به شیر خوردن را کاهش دهد.کافئین و نیکوتین هر دو میتوانند سطح هورمون پرولاکتین را کاهش دهند و روی کیفیت شیر تأثیر بگذارند.
علت کم شدن شیر مادر در سنین مختلف نوزاد
| سن نوزاد | علت کم شدن شیر مادر |
| علت کم شدن شیر مادر در یک ماهگی | عدم مکیدن کافی، زردی نوزاد، استرس پس از زایمان |
| علت کم شدن شیر مادر در دو ماهگی | استفاده بیش از حد از شیشه شیر یا پستانک، خواب طولانی نوزاد |
| علت کم شدن شیر مادر در سه ماهگی | افزایش نیاز نوزاد به شیر و همزمانی با رشد جهشی، اختلالات تغذیه‌ای مادر |
| علت کم شدن شیر مادر در چهار ماهگی | برگشت به محل کار مادر، شیردهی نامنظم |
| علت کم شدن شیر مادر در پنج ماهگی | مصرف غذاهای مکمل بدون راهنمایی پزشک، کاهش دفعات شیردهی |
| علت کم شدن شیر مادر در شش ماهگی | ورود کامل به غذای کمکی، نادیده گرفتن دفعات شیردهی، توقف شیردهی شبانه |
چگونه تشخیص دهیم شیر مادر کافی است؟
بیایید با علائمی که نشان می‌دهند شیر مادر کافی است، آشنا شویم. اگر هیچ‌کدام از این علائم وجود ندارد، احتمال دارد که با کاهش شیر مواجه باشید:
وزن‌گیری مناسب نوزاد بر اساس منحنی رشد
اگر وزن نوزاد طبق منحنی رشد افزایش یابد، نشانه دریافت شیر کافی است.
تعداد پوشک خیس در شبانه‌روز
حداقل ۶ پوشک خیس در ۲۴ ساعت نشان‌دهنده تغذیه مناسب با شیر مادر است.
خواب‌آلود نبودن بیش از حد نوزاد
نوزادی که بعد از شیردهی بیدار و فعال است، معمولاً شیر کافی دریافت کرده است.
حس سنگینی و تخلیه سینه پس از شیردهی
احساس سبکی و نرمی سینه پس از شیردهی نشان‌دهنده تخلیه مؤثر و تولید کافی شیر است.
راه‌حل‌ها و راهکارهای افزایش شیر مادر
افزایش دفعات شیردهی به ویژه در شب
شیردهی مکرر به‌ویژه در شب باعث تحریک بیشتر سینه و افزایش تولید شیر میشود.
ماساژ سینه و استفاده از کمپرس گرم پیش از شیردهی
گرما و ماساژ باعث بهبود جریان شیر و تخلیه بهتر سینه می‌شوند.
نوشیدن آب کافی و تغذیه مقوی مانند جو دوسر، شیر بادام و مغزها
تغذیه مناسب و آبرسانی بدن مواد لازم برای تولید شیر را فراهم می‌کند.
استراحت کافی و کاهش استرس با کمک اطرافیان
خواب و آرامش روانی مادر نقش مهمی در تنظیم هورمونهای شیردهی دارد.
برای آشنایی بیشتر با راهکارهای افزایش شیر، به مقاله افزایش شیر مادر مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در برخی موارد، کاهش شیر مادر می‌تواند نشانه‌ای از مشکلی جدی‌تر باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد. اگر با وجود تلاش‌های مختلف، تولید شیر افزایش نیافت یا نشانه‌هایی مانند کاهش وزن نوزاد، اختلالات هورمونی یا علائم غیرطبیعی در مادر مشاهده شد، برای درمان کاهش شیر مادر حتماً باید با پزشک یا مشاور شیردهی مشورت کرد. به طور کلی بهتر است این علائم را جدی بگیرید:
- کاهش شدید وزن نوزاد یا عدم افزایش وزن برای بیش از ۲ هفته
- عدم تولید شیر حتی با استفاده از روش‌های کمکی
- علائم اختلالات هورمونی در مادر مانند ریزش مو، افسردگی شدید یا عدم قاعدگی طولانی‌مدت
راهکارهای نهایی برای غلبه بر چالش کاهش شیر مادر
کاهش شیر مادر، دغدغه‌ای رایج اما قابل حل است که می‌تواند ریشه‌های فیزیکی، روانی یا مربوط به سبک زندگی داشته باشد. با تشخیص به‌موقع و به کارگیری راهکارهای مؤثر، اکثر مادران قادرند این چالش را پشت سر گذاشته و از دوران شیردهی خود لذت ببرند. اگر همچنان نگران میزان شیرتان هستید و با وجود تلاش‌هایتان به نتیجه نرسیده‌اید، حتماً با پزشک یا مشاور شیردهی خود مشورت کنید و تجربیاتتان را در بخش نظرات با دیگران به اشتراک بگذارید. برای مادرانی که به دنبال راهی برای تحریک و افزایش منظم شیر هستند، شیردوش می‌تواند ابزاری فوق‌العاده مفید باشد؛ این وسیله با تخلیه مؤثر سینه، به بدن سیگنال تولید بیشتر شیر را می‌دهد و به حفظ و افزایش ذخیره شیر شما کمک می‌کند. شما می‌توانید انواع مدل‌های دستی و برقی شیردوش‌های با کیفیت و استاندارد را در فروشگاه ما مشاهده کنید و با اطمینان خاطر، ابزار مناسب برای شیردهی آسان‌تر را تهیه کنید.
سوالات متداول
چگونه بفهمم که شیرم واقعاً کم شده است؟
بر اساس کاهش وزن نوزاد، بیقراری مداوم و تعداد کم پوشک خیس در روز میتوان متوجه شد.
آیا استرس و خستگی مادر روی میزان شیردهی تأثیر میگذارد؟
بله، این عوامل میتوانند ترشح هورمونهای شیردهی را مختل کنند.
استفاده از شیشه شیر یا پستانک چه تأثیری بر شیر مادر دارد؟
ممکن است باعث سردرگمی نوزاد در مکیدن و کاهش تمایل او به سینه شود، در نتیجه شیر کمتر تولید خواهد شد.
