کولیک نوزاد چیست و چگونه میتوان آن را درمان کرد؟
- نویسنده: آسیه رحمانی
- No Comments
- سلامت نوزاد, نوزاد
احتمالا برایتان پیش آمده که نوزادتان ساعت‌ها گریه کرده باشد بدون اینکه دلیل واضحی برای آن وجود داشته باشد. بهتر است بدانید چیزی که بیشتر اوقات ممکن است نوزادتان را اذیت کند، کولیک نوزادی است. مشکلی نسبتاً شایع که طبق آمارها، حدود یک‌چهارم نوزادان سالم آن را تجربه می‌کنند. اما کولیک نوزاد چیست و چگونه درمان میشود؟ خوشبختانه کولیک یک وضعیت موقتی و بی‌خطر است، اما بدون تردید می‌تواند موجب اضطراب والدین و بر هم خوردن آرامش خانواده شود. برای شروع، این دو اقدام ساده می‌تواند تا حدی کمک‌کننده باشد: یک: آروغ‌گیری صحیح نوزاد پس از هر بار شیر خوردن دو: تکان‌های ملایم در آغوش والد یا در گهواره. بد نیست بدانید شیشه نوزاد نیز نقش مهمی دارد. شما می‌توانید در انتخاب شیشه شیر، مدل‌های ضدنفخ را می‌توانید بررسی کنید تا احتمال کولیک نوزادتان کمتر شود.
حال بیایید به صورت کامل و کاربردی، همه آنچه باید درباره کولیک نوزادی بدانید، از علائم و دلایل تا راهکارهای خانگی و زمان مراجعه به پزشک، بررسی کنیم.
کولیک نوزاد چیست؟
کولیک به گریه‌های شدید، مکرر و طولانی‌مدتی اطلاق میشود که معمولاً در نوزادان سالم، بدون علت مشخص پزشکی بروز می‌کند. این وضعیت اغلب در ساعات پایانی روز آغاز میشود و ممکن است تا چندین ساعت ادامه داشته باشد.
کولیک از چه زمانی آغاز میشود و چه زمانی پایان می‌یابد؟
کولیک معمولاً از هفته دوم یا سوم پس از تولد آغاز میشود و تا پایان سه‌ماهگی ادامه دارد. در اغلب موارد، این وضعیت به صورت خودبه‌خود و بدون مداخله خاصی فروکش می‌کند.
تفاوت کولیک با گریه طبیعی نوزاد چیست؟
در حالی که گریه‌های طبیعی نوزاد معمولاً به دلایل مشخصی همچون گرسنگی، خستگی یا نیاز به تعویض پوشک هستند، کولیک اغلب بدون دلیل واضحی رخ می‌دهد، شدت بیشتری دارد و معمولاً در ساعت خاصی از روز تکرار میشود.
آیا می‌دانستید در صورت سکونت در تهران، با کمک فرشتگان می‌توانید هر وسیله نوزاد را در همان روز تحویل بگیرید؟ برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید.
علائم کولیک نوزاد چیست و چگونه آن را تشخیص بدهیم؟
آشنایی با نشانه‌های مشخص و تکرارشونده کولیک به شما کمک می‌کند با اطمینان بیشتری اقدام کنید و در صورت نیاز، راهکار مناسب را انتخاب نمایید. در ادامه به مهم‌ترین علائم کولیک که نباید از آن‌ها غافل شوید، می‌پردازیم.
به طور کلی علائم کولیک نوزاد چیست؟
- گریه‌های شدید و غیرقابل‌تسکین: معمولاً ناگهانی شروع میشود و حتی با بغل کردن، تغذیه یا تعویض پوشک نیز به‌سادگی متوقف نمی‌شود.
- الگوی تکرارشونده روزانه: این گریه‌ها اغلب در یک بازه زمانی مشخص از روز (معمولاً عصر تا شب) اتفاق می‌افتند.
- طول مدت مشخص: گریه‌ها معمولاً بیش از ۳ ساعت در روز، برای حداقل ۳ روز در هفته و در مدت حداقل ۳ هفته ادامه دارند .
- نوزاد در بین حملات گریه، سالم و طبیعی است: پس از پایان حمله کولیک، نوزاد معمولاً تغذیه می‌کند، می‌خوابد و علائم بیماری ندارد.
توجه داشته باشید که گریه کودک شما فقط به خاطر کولیک رخ نمی‌دهد. برای اطلاعات بیشتر مقاله علت گریه نوزاد را بخوانید.
کولیک در چه ساعاتی بیشتر رخ می‌دهد؟
اغلب نوزادان مبتلا به کولیک در ساعات عصر تا نیمه‌شب دچار گریه‌های ممتد می‌شوند. این الگو معمولاً روزانه و با زمان‌بندی نسبتاً مشابهی تکرار میشود.
واکنش‌های فیزیکی نوزاد هنگام کولیک چگونه است؟
علائمی که معمولاً موقع کولیک نوزاد مشاهده میشود عبارت‌اند از:
- جمع کردن پاها به سمت شکم
- گره کردن مشت‌ها
- قرمز شدن صورت
- سفت شدن عضلات شکم
دلایل احتمالی کولیک نوزادان
سوال خیلی از مادران این است که علت کولیک نوزاد چیست. در حقیقت علت دقیق کولیک هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما پژوهش‌ها چند عامل احتمالی را مطرح کرده‌اند:
تأثیر تغذیه مادر (در نوزادان شیرخوار)
برخی مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند، از طریق شیر به نوزاد منتقل می‌شوند و ممکن است موجب بروز نفخ یا تحریک معده شوند. این غذاها عبارت‌اند از:
- لبنیات گاوی
- خانواده کلم‌ها (کلم، گل‌کلم، بروکلی)
- پیاز، سیر و ادویه‌جات قوی
گاز معده یا حساسیت غذایی
نوزاد هنگام گریه هوا می‌بلعد که می‌تواند منجر به تشکیل گاز و ناراحتی شکمی شود. برخی نوزادان نیز ممکن است نسبت به پروتئین موجود در شیر گاو یا ترکیبات شیر خشک حساسیت داشته باشند.
عوامل محیطی محرک
نور زیاد، صدای بلند یا تغییرات محیطی ممکن است تحریک‌پذیری نوزاد را افزایش داده و زمینه‌ساز بروز کولیک شوند.
چگونه کولیک را در نوزادمان تشخیص دهیم؟
بعد از یافتن پاسخ «کولیک نوزاد چیست؟» نوبت به تشخیص آن می‌رسد. علائمی مثل جمع کردن پاها به سمت شکم، سفت شدن بدن و تغییر رنگ صورت به قرمزی هنگام گریه نیز نشانه‌های رایج کولیک هستند.
قانون معروف سهتایی کولیک چیست؟
برای تشخیص کولیک معمولاً از «قانون سهتایی» استفاده میشود:
- گریه بیش از ۳ ساعت در روز
- حداقل ۳ روز در هفته
- برای مدت ۳ هفته متوالی
آیا برای تشخیص کولیک نیاز به انجام آزمایش نوزاد هست؟
اگر علائم غیرمعمولی مشاهده شود (مثل تب، استفراغ، بی‌حالی شدید)، ممکن است پزشک برخی آزمایش‌ها برای رد سایر بیماری‌ها تجویز کند. در غیر این صورت، معمولاً نیازی به آزمایش نیست.
روش‌های درمان کولیک نوزادی به صورت مرحله به مرحله
- مرحله ۱: اول از همه باید خودتان آرام بمانید. استرس شما می‌تواند نوزاد را بی‌قرارتر کند.
- مرحله ۲: اگر نوزاد شیر می‌خورد، زاویه شیردهی را بهتر کنید تا کمتر هوا ببلعد. بعد از هر وعده شیر، خوب آروغش را بگیرید.
- مرحله ۳: با حرکات دایره‌ای و ملایم روی شکم نوزاد ماساژ بدهید. این کار به خروج گاز و کاهش درد کمک می‌کند.
- مرحله ۴: نوزاد را در آغوش بگیرید و با حرکات ملایم تاب بدهید یا در کالسکه حرکتش بدهید. این ریتم آرام‌بخش می‌تواند گریه را کاهش دهد.
- مرحله ۵: صداهایی مثل سشوار، جاروبرقی یا اپلیکیشن صدای سفید می‌توانند نوزاد را آرام کنند چون شبیه صداهای رحم مادر هستند.
اقدامات خانگی ساده و امن
- ماساژ ملایم شکم با حرکت دایره‌ای
- استفاده از آغوش و تماس پوستی
- حمام آب گرم
- صدای سفید یا موسیقی آرامش‌بخش
اصلاح روش تغذیه نوزاد
- تغذیه با حجم کمتر و دفعات بیشتر
- آروغ‌گیری بعد از هر وعده شیردهی
- استفاده از شیشه‌شیرهای مخصوص ضدکولیک در صورت نیاز
داروهای تجویزی (در موارد شدید)
در صورتی که کولیک شدید و غیرقابل‌کنترل باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند قطره سیمیتیکون یا پروبیوتیک‌های خاص را تجویز نماید. توصیه می‌کنیم بدون توصیه پزشک از هیچ دارویی استفاده نکنید.
درمان‌های طبیعی و مکمل (در صورت تأیید پزشک)
- استفاده از روغن‌های گیاهی مناسب ماساژ کودک (مانند روغن اسطوخودوس)
- شیر دادن در محیط آرام با نور کم
- استفاده از بالش گرم روی شکم نوزاد (در حد بسیار ملایم و با رعایت نکات ایمنی)
نکته مهم: این درمان‌ها باید حتماً با نظر پزشک متخصص کودک انجام شوند، به‌ویژه در نوزادان حساس یا نارس.
نقش والدین در مدیریت کولیک نوزادی
در حقیقت سه نفر هستند که از کولیک نوزاد رنج می‌برند: نوزاد، مادر و حتی پدر. بیایید در ادامه ببینیم چگونه در این شرایط مراقب خودمان باشیم.
چگونه با فشار عصبی و خستگی کنار بیاییم؟
در دوران کولیک، توجه به سلامت روانی والدین نیز اهمیت زیادی دارد. توصیه میشود:
- در طول روز حتی برای چند دقیقه هم که شده استراحت کوتاه داشته باشید.
- در مراقبت از نوزاد تقسیم وظایف کنید و بار به دوش یکی از والیدن نباشد.
- با مشاور کودک یا والدین دیگر برای کاهش استرس صحبت کنید.
- بپذیرید که کولیک، مقطعی و قابل کنترل است
تکنیک‌های آرام‌سازی نوزاد و والد
- قرار دادن نوزاد در آغوش والد به شکل “پوست به پوست”
- استفاده از صداهای یکنواخت مثل صدای سشوار، هود یا “وایت نویز”
- تکنیک “حرکت ریتم‌دار” مثل تاب دادن با پتو، بغل کردن در حالت ایستاده یا پیاده‌روی با کالسکه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شک دارید که گریه‌های نوزاد فقط به خاطر کولیک نیست یا روش‌های معمول آرام‌سازی مؤثر واقع نمی‌شوند، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به متخصص اطفال مراجعه کنید.
نشانه‌های هشداردهنده برای مراجعه فوری
اگر هر یک از نشانه‌های زیر را در نوزاد خود مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد (در نوزاد زیر ۳ ماه)
- بی‌حالی، کاهش سطح هوشیاری یا عدم واکنش به صدا و لمس
- تغذیه ضعیف یا امتناع از شیر خوردن
- مدفوع خونی، استفراغ سبز یا مکرر
- کاهش وزن یا توقف روند افزایش وزن
جمع‌بندی و نکات مهم برای والدین
در این مقاله به اینکه کولیک نوزاد چیست و معنی کولیک نوزاد چیست پرداختیم. کولیک نوزادان، گرچه پدیده‌ای طبیعی و بی‌خطر است، اما می‌تواند والدین را تحت فشار روانی قرار دهد. شناخت دقیق علائم، آگاهی از راه‌های آرام‌سازی و درک اینکه این دوره موقتی است، کلید آرامش بیشتر در این مرحله حساس از زندگی کودک است.
همچنین استفاده از ابزارهای مناسب مانند شیشه‌شیرهای ضد کولیک یا پوزیشن‌های خاص برای شیردهی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
منبع ما در تهیه‌ی این مقاله سایت familydoctor است.
سوالات متداول
کولیک نوزاد از چه سنی آغاز میشود؟
اغلب نوزادان از هفته دوم تولد علائم کولیک را نشان میدهند.
چگونه بفهمیم که گریه نوزاد به دلیل کولیک است؟
با توجه به قانون سهتایی کولیک میتوان این وضعیت را تشخیص داد.
آیا شیر خشک می‌تواند باعث کولیک شود؟
در برخی موارد، بله. حساسیت نوزاد به پروتئین شیر گاو یا نوع خاصی از شیر خشک می‌تواند منجر به بروز علائم کولیک شود.
